Bij arbeidsmedisch adviesbureau Ausems en Kerkvliet sijpelt een belangrijke term steeds verder door: amplitie. Aan de hand van dit kernbegrip uit de positieve organisatiepsychologie helpt Ausems en Kerkvliet hun zorgklanten verzuim terug te dringen. Directeur Erik van Lenthe licht het gedachtegoed toe.
Bij amplitie draait het om bevorderen van de positieve condities van iedereen, in plaats van voorkomen (preventie) of herstellen (curatie) van ziekte. Amplitie kan erg waardevol zijn, zowel voor medewerkers als vanuit bedrijfseconomisch perspectief. Het leidt tot meer plezier, gezondheid en motivatie. En ook tot minder verzuim en verloop, meer productiviteit en uiteindelijk een hogere omzet.
Dansers
Voor wie dit nog wat hoog-over klinkt, maakt Erik het verhaal concreet. ‘Het draait in ons werk echt om een duurzaam leven. Niet alleen een werkzaam leven, maar ook een leven na je werk. Daar moet je al vroeg mee beginnen. In sommige beroepen is dat al heel gangbaar. Zoals bij brandweermensen en dansers. Die laatsten zijn rond hun 35e ‘op’. In dit soort beroepen ga je al vroeg aan de slag met een ontwikkeltraject: wat ga je doen als je stopt? Ik vraag me vaak af waarom dit in veel andere beroepen ook niet doodnormaal is. Daarbij mag het van mij ook gaan om promotie versus demotie. Het is niet erg een stapje terug te doen, al lijkt de maatschappij dat soms wel erg te vinden. Het is juist heel sterk als mensen een stap opzij of terugdoen, of als we met ‘job crafting’ veel specifieker kijken welke werkvorm goed bij iemand past.’
Traditioneel
Erik en zijn collega’s schuiven aan bij tal van zorgorganisaties. Van thuiszorg tot ziekenhuis en van verpleegzorg tot gehandicaptenzorg. Ze zien bijna overal hetzelfde: het verzuim is hoog. ‘Dat is in de eerste plaats de reden dat wij aan tafel komen. We worden meestal ingeschakeld vanuit verzuimbegeleiding.’ Een andere observatie is meestal ook snel gemaakt: de zorg is nog altijd traditioneel ingericht. ‘Dat betekent ook dat onze klanten gelijk de noodzaak voelen het verzuim te verlagen. Want, zo wordt terecht gedacht, hoe minder zieken, hoe meer mensen aan het bed, hoe minder kwetsbaar we zijn. Wij dagen je dan uit veel meer aan de voorkant te kijken, amplitie dus. Kijk naar versterking van je potentieel en van de beleving van de mensen binnen je organisatie. Focus niet op de tien procent die ziek is, maar op honderd procent van je mensen. Wat kan je nou met elkaar doen zodat je mensen niet uitvallen?’
Edward Deci en Richard Ryan
Punten die door Ausems en Kerkvliet dan al snel geadresseerd worden, concentreren zich rondom een paar thema’s: sociale cohesie, eigen verantwoordelijkheid, eigenaarschap en leiderschap. Erik laat zich daarin inspireren door onder andere de zelfdeterminantietheorie van de Amerikanen Edward Deci en Richard Ryan. ‘Zaken als verbondenheid, competenties, autonomie en positief leiderschap blijken in de praktijk veel belangrijker dan iemands gezondheid’, legt Erik uit. ‘Die aspecten maken dat professionals ontwikkelen, mentaal in beweging blijven en niet achter de feiten aan hobbelen. Kijk, als jij een leerkracht bent, maar helemaal niks van het digitale tijdperk weet, zoals van AI, dan kan je je leerlingen totaal niet bijhouden. Dan ga je op je tenen lopen.’
Leiderschap
Erik sluit af met het perspectief op leidinggeven, iets waar zijn klanten ook regelmatig mee worstelen. ‘We dagen managers uit te blijven investeren in verbinding met hun medewerkers. Schep ruimte om te experimenteren, om fouten te maken. In de zorg is psychologische veiligheid een groot goed. Fouten maken mag, als je daarin open bent naar elkaar. Die teams zijn doorgaans succesvoller dan teams die dat niet zijn.’ Positieve voorbeelden in de regio waar bovenstaande aspecten goed geïmplementeerd worden, zijn er volgens Erik ook zeker. ‘Eén van de ziekenhuizen blinkt hierin uit. We werken daarin met ze samen. Hun vitaliteitsportaal werkt uitstekend. Daar gaat het bijvoorbeeld over vrouwen die in de overgang zitten, dat het dan lastig kan zijn ’s morgens op gang te komen, de vermoeidheid die het veroorzaakt. Dat heeft veel impact. Of denk aan financiële problemen, mantelzorg of mentale balans. Moeilijke thema’s worden niet geschuwd. Ze pakken dit gericht aan en laten hun managers hierover het gesprek openen. Zo hoort het.’
Zie ook het artikel in de bijlage. Deze is gepubliceerd in de Zorgspecial van InnOverijssel in juni 2024.